(น.) (โบราณศัพท์) องคาพยพแสดงบุรุษลักษณะ มีสัณฐานกลมรี มีสองลูกคู่กัน อยู่ในถุงหนังหุ้ม โดยปกติจะห้อยอยู่ระหว่างขาสองข้าง และรองอยู่ใต้ควย เวลานั่งยองๆ จะหย่อนลงเป็นตุ้มและไกวไปมาได้ตามแต่ปรารถนา มีชื่อเรียกในภาษาราชการซึ่งสามารถเขียนลงจดหมายราชการและรายงานข่าวได้ ว่า "อัณฑะ" (ป. อณฺฑ ส. อาณฺฑ) ซึ่งแปลตรงตัวว่า "ไข่" ประโยชน์โดยตรงใช้ผลิตน้ำอสุจิ ซึ่งต้องการอุณหภูมิที่เย็นกว่าอุณหภูมิในร่างกาย จึงจำเป็นต้องห้อยออกมา เพราะมิฉะนั้นอสุจิจะตายหมด ประโยชน์ทางอ้อมเอาไว้เดินแกว่งหรือนอนเกาเวลาว่างจัด ไม่มีอะไรสร้างสรรค์จะทำ ข้อควรระวังคือไม่ควรใช้มือบีบแรงๆ ไม่ควรโรยแป้งเย็นตรางู และไม่ควรหั่นพริกขี้หนูแล้วเกาโดยยังไม่ล้างมือ